„Rynek najmu krótkoterminowego w Polsce wymaga natychmiastowej regulacji. Samorządy i Rzecznik Praw Obywatelskich apelują o to od lat, dlatego w odpowiedzi na te potrzeby, dzisiaj przedstawiamy projekt ustawy porządkującej kwestie krótkoterminowego wynajmu lokali ” ー zapowiadają posłanki Partii Razem: Daria Gosek-Popiołek i Marcelina Zawisza.
Zjawiskiem, które obserwujemy od kilku lat na rynku turystycznym, jest rozwój platform cyfrowych pośredniczących w najmie krótkoterminowym, takich jak Airbnb, Booking.com, Expedia Group czy Tripadvisor. Najem krótkoterminowy nie jest już elementem „ekonomii współdzielenia”, a profesjonalnym, biznesowym przedsięwzięciem. Znacznie przyspieszył on napływ turystów do miast, istotnie wpłynął na rynek mieszkaniowy oraz wywołał szereg innych zmian społecznych i gospodarczych. Ale za tymi zmianami nie poszły żadne ramy legislacyjne. Od lat mieszkańcy miast „turystycznych”, a także ich włodarze wskazują, że nie mają narzędzi by kontrolować to zjawisko.
Daria Gosek-Popiołek mówi: „Przykład Krakowa pokazuje, jak platformy takie jak Airbnb negatywnie wpływają na rynek mieszkaniowy. Rośnie odsetek osób niemających własnych mieszkań ze względu na wzrost cen i zajęcie lokali na potrzeby najmu krótkoterminowego. Bardzo wysoki poziom koncentracji ofert z Airbnb w obrębie centrum: Starego Miasta, Kazimierza, ale i Grzegórzek, czy Podgórza, zmienia dotychczasowy charakter tych dzielnic. Koszty turystyfikacji i gentryfikacji, a więc wzrost cen mieszkań, wyludnianie się i przemiana dzielnic w skanseny dla turystów, ponosimy my wszyscy. Dlatego inspirując się działaniami podejmowanymi za granicą i chcąc wzmocnić polskie samorządy, proponujemy regulacje porządkujące najem krótkoterminowy w całym kraju” ー podsumowała posłanka Gosek-Popiołek.
Apele o regulację rynku wynajmu krótkoterminowego trwają od lat
Kwestia uregulowania rynku najmu krótkoterminowego jest od wielu lat podnoszona przez samorządy, Rzecznika Praw Obywatelskich, Związek Miast Polskich, mieszkańców dużych miast oraz wiele innych osób i instytucji. Również organy władzy centralnej widzą potrzebę zmian, jednak do tej pory nie potrafiły przygotować odpowiednich zapisów prawnych.
Mimo informacji z końca 2021 roku o toczących się w Ministerstwie Sportu i Turystyki pracach wewnętrznych nad założeniami do projektu zmian w przepisach dotyczących krótkotrwałego najmu lokali, nadal nie widzimy ich efektu. W 2022 roku Rzecznik Praw Obywatelskich skierował pytania w tej sprawie do wspomnianego ministerstwa, a także do Ministra Rozwoju i Technologii, otrzymał jednak odpowiedź, że powyższa problematyka pozostaje poza właściwością obu resortów.
Na początku listopada br. Komisja Europejska przyjęła wniosek Europejskiego Sojuszu Miast na rzecz Krótkoterminowego Wynajmu Wakacyjnego w sprawie wprowadzenia zmian w prawodawstwie unijnym w zakresie uregulowania najmu krótkoterminowego. W gronie 22 miast, które apelują o regulacje, znalazły się dwa polskie miasta: Kraków i Warszawa, a także największe europejskie miasta turystyczne, takie jak Barcelona, Berlin, Porto, Praga, Walencja, Florencja, Wiedeń czy Bruksela. W najbliższym czasie wniosek trafi pod obrady i głosowanie Parlamentu Europejskiego. Po przyjęciu rozporządzenia, państwa członkowskie będą miały dwa lata, by się do niego dostosować. Dlatego, wychodząc naprzeciw potrzebom obywateli i słuchając głosu samorządów, posłanki Razem: Daria Gosek-Popiołek i Marcelina Zawisza, we współpracy z prawniczką i działaczką społeczną Beatą Siemieniako przygotowały projekt ustawy regulującej ten rynek. Posłanka Marcelina Zawisza mówi: „Obserwując nasilające się problemy generowane przez obecny kształt rynku najmu krótkoterminowego, niemoc władz centralnych oraz brak narzędzi w rękach samorządów, przedstawiamy gotowe rozwiązanie systemowe. Regulacje tego sektora powinny być wprowadzone już dawno, a problemy spowodowane jego wypaczeniami narastają. Dlatego mamy nadzieję, że naszą ustawę poprą nie tylko posłowie i posłanki opozycji, ale także osoby związane z partią rządzącą.” ー podkreślała posłanka Zawisza.
Co zmienia ustawa regulująca najem krótkoterminowy?
Ustawa umożliwi kontrolowanie negatywnych zjawisk na rynku wynajmu krótkoterminowego: wprowadza regulacje, których skutkiem będzie powrót mieszkań na wynajem do sektora wynajmu długoterminowego. Najważniejsze kwestie, które będą uporządkowane przez nowe przepisy to:
- zdefiniowanie najważniejszych pojęć związanych z tym sektorem, takich jak „najem krótkoterminowy” (ogólnie dostępne wynajmowanie przez osobę fizyczną domów, mieszkań lub pokoi w celu turystycznym lub mieszkaniowym na okres nieprzekraczający 3 tygodni) oraz „pośrednik usług hotelarskich lub najmu krótkoterminowego” (przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą polegającą na umożliwianiu lub pośrednictwu w oferowaniu usług hotelarskich lub najmu krótkoterminowego, w szczególności w formie platformy cyfrowej);
- obowiązkowa ewidencja lokali oferowanych na wynajem krótkoterminowy i wprowadzenie obowiązków, które się z tym wiążą m.in. odprowadzanie odpowiednich podatków, przestrzeganie przepisów przeciwpożarowych itp. Konieczne będzie także uzyskanie zgody na wynajem krótkoterminowy ze strony wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej;
- zezwolenie na wynajem krótkoterminowy wyłącznie osobom fizycznym, a także wprowadzenie maksymalnego rocznego przychodu z tego tytułu w wysokości przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale roku poprzedniego (przykładowo dla roku 2023 limit ten wynosiłby 6156,25 zł).
Beata Siemieniako ーprawniczka, działaczka społeczna i autorka ustawy podkreśla: „Chcemy, żeby mieszkania służyły przede wszystkim mieszkańcom, a nie turystom. Każdy z nas słyszał historię, że jakieś mieszkanie w bloku, czy kamienicy, zmieniono na “apartament do wynajęcia”, trwają tam imprezy, a turyści nie dbają o wspólną przestrzeń. Mimo prób podejmowanych przez samorządy, obecnie niewiele można z tym zrobić. Nasza ustawa to zmieni, chcemy by to mieszkańcy i mieszkanki, wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe miały głos i decydowały o swoim najbliższym otoczeniu.”
W najbliższych dniach ustawa zostanie złożona w Sejmie przez Koalicyjny Klub Poselski Lewicy.